Description
All question answered. ASAIMENTHE 3: PHOTHIFOḼIO
NDAELA:
• Kha vha fhindule mbudziso dzoṱhe dzi tevhelaho nga vhuḓalo.
• Vha humbelwa uri vha ite tsedzuluso yo teaho, kha phindulo iṅwe na iṅwe ine vha ḓo vha
vho i ṋea.
• Vha ṅwale muṅwalwo une wa vhonala, nahone phindulo dzine vha ṋea dzi vhe khagala.
• Vhudele vhu a ṱoḓea kha mushumo wavho.
• Vha songo kopolola gaidi yavho ya u guda.
• Vha tea u vhala mbudziso vha i pfesesa.
• U sa tevhedza ndaela zwi ḓo mburisa maraga dzavho.
• Phindulo dzavho kha dzi anane na maraga dzo avhelwaho mbudziso yeneyo.
• Luambo na mupeleṱo ndi muga.
MBUDZISO 1: FONETIKI
Vhaḓivhi vha dzinyambo vha ṱalusa fonetiki sa ngudo ya mibvumo i bvaho mulomoni wa
muambi nahone ine ya gudiwa kha zwipiḓa zwiraru.
1.1 Kha vha sumbedze vhundeme ha fhungo iḽi nga u ṋea mishumo miṱanu ya fonetiki. /10/
1.2 Kha vha ṱalutshedze kubulelwe kwa mibvumo ya themba i tevhelaho, vha sumbedze
fhethu ha mubulo, u vha na ipfi na u sa vha na ipfi kathihi na uri ndi tshitopo kana ndi
tsuvha naa.
(a) [v]
(b) [b]
(c) [f]
/9/
1.3 Kha vha bvisele khagala phambano ine ya vha hone vhukati ha mibvumo ya pfalandoṱhe
na ya themba. (6)
/25/
MBUDZISO 2: FONOḼODZHI
Nyambo dzoṱhe dzine dza ambiwa shangoni dzi a vha na tshanduko dza mibvumo zwi tshi bva
kha u ṱangana ha mibvumo musi vhathu vha tshi khou amba. Tshivenḓa na tshone tshi a
kwamea vhukuma nga hezwi zwithu.
A vha vhale mafhungo a tevhelaho uri vha ḓo kona u fhindula mbudziso dzo ḓisendekaho nga
ngudo ya fonoḽodzhi u bva mafhungoni ayo.
Iwe ṅwana ḓililele, a nga vha nṋe, zwo nkela maṱari. Misi yoṱhe ndi vutshela u ṱala zwiḽiwa
ḓaleḓaleni ngeno mbilu yanga yo ḓala vengo. Nangwe nda wana goko zwaḽo tenda nda vha ndo
wana tsha u lafha dangani.
Vhone kha vha topole ipfi ḽine ḽa vha na tshanduko ya mubvumo, vha bule lushaka lwa
tshanduko ya hone, vha ṱalutshedze zwine lushaka ulwo lwa vha zwone, vha sumbedze
tshiitisi tsha tshanduko iyo vha koneha u ṋea tsumbo nthihi ya tshanduko iyo.
/25/
MBUDZISO 3: MOFOḼODZHI
3.1 Tshivenḓa u fana na dziṅwe nyambo tshi dzhiiwa sa luambo lwa u vhofhekanya na u
khethekanya. A vha bvisele khagala vhungoho ha muhumbulo, vha tikedze muhumbulo
wavho nga u ṋea tsumbo dzi pfalaho. (8)
3.2 Vhalani mafhungo a tevhelaho uri ni ḓo kona u fhindula mbudziso u bva khao:
Vha mbilu thethe vha sedzana, ngeno vho tshuwesa uri mavhele avho ndi hone o fhela
oṱhe. Mashudu a phele nandi, vho mbo bubela dzimani, he vha vha vho limekanya
masimu avho oṱhe vhukuma. Vho tou takala nga u vhona zwoṱhe zwi tshi ka ḓi vha
ngonani.
Kha phara iyo hu na maipfi a na mitshila ya u lapfisa maiti. A vha a bvisele khagala vha
ṅwale mitshila ya u lapfisa maiti yo shumiswaho, vha sumbedze kuvhumbelwe kwa ḽiiti
iḽo vha dovhe vha sumbedze mushumo wa mutshila wa u engedza ḽiiti wo shumiswaho
kha u lapfisa ḽiiti iḽo. (16)
3.3 Ipf ḽi tevhelho ḽi wela kha thangi ifhio ya kiḽasi dza madzina:
Ḓana (1)
/25/
MBUDZISO 4: ḒIVHAFHUNGO
4.1 Ri vho zwi ḓivha uri fhungo ḽiṅwe na ḽiṅwe ḽo vhumbwa nga maipfi kana thinwaipfi dzo
fhambanaho sa dzina, ḽiiti, ḽiṱaluli, ḽiḓadzisi na dziṅwe. A vha fhenḓe vha bvisele khagala
nḓivho yavho ya thinwaipfi dza muambo dzi shumaho u vhumba fhungo ḽine ḽa vha afho
fhasi. Vha fhindule u ya nga mutevhe wa kunomborele kwo ṋewaho.
Munna mulapfu o via kholomo mbili dzo nonaho nga vhuronwane mulovha
Hamagau.
(i) Munna
(ii) mulapfu
(iii) o
(iv) via
(v) kholomo
(vi) mbili
(vii) dzo nonaho
(viii) nga vhuronwane
(ix) mulovha
(x) Hamagau.
(10)
4.2 Kha vha sumbedze zwipiḓa zwiṱanu zwine zwa shumiswa u vhumba inifuḽekisheni sa iṅwe
ya thiṅwaipfi dzine dza vha hone kha nyambo dzo yaho nga u fhambana na kha
Tshivenḓavho samusi lu lwone luambo lwavho lwa hayani. (5)
/15/
MARAGAGUṰE = [100]
Reviews
There are no reviews yet.