Description
All questions answered. 9.5.1 SIMESIṰA 1
ASAIMENTHE 1
Ndaela:
• Kha vha fhindule mbudziso dzi tevhelaho.
• Vha ṅwale nga vhuronwane uri muvhali a kone u zwi vhona
• Vha tshi fhindula vha sedze maraga dzo avhelwaho
MBUDZISO 1: FONETIKI
(a) Ndi zwifhio zwine fonetiki ya ri thusa ngazwo. Kha vha bule zwiraru. (3)
(b) Kha vha ṱalutshedze pfalandoṱhe dzi tevhelaho: [i] na [u] (6)
(c) Kha vha ri ṋee themba nṋa dza aḽiveoḽa. (4)
(d) Kha vha ṱalutshedze themba dzi tevhelaho.: [g] na [s] (6)
/19/
MBUDZISO 2: FONOḽODZHI
Fonolodzhi ndi ngudo i kwamaho tshanduko ya mibvumo ya maipfi zwi tshi bva kha u ṱangana
ha mibvumo ya maipfi musi ri tshi amba. Izwi zwi vho ita uri hu vhe na tshanduko dza mibvumo
kha dzinyambo ri tshi katela na Tshivenḓa.
Kha vha vhale mafhungo a tevhelaho uri vha ḓo kona u fhindula mbudziso dzo ḓisendekaho
nga ngudo ya fonolodzhi u bva mafhungoni ayo.
Iwe ṅwana ḓililele, a nga vha nṋe, zwo nkela maṱari. Misi yoṱhe ndi vutshela u ṱala zwiḽiwa
ḓaleḓaleni. Naho ḽi goko zwaḽo tenda nda vha ndo wana tsha u lafha dangani.
U bva kha phara yo ṅwalwaho nga maḽeḓeretsendami i re afho nṱha kha vha topole maipfi
maṋa ane a vha na tshanduko ya mubvumo, vha sumbedze lushaka lwa tshanduko ya
mubvumo yo iteaho, vha ṱalutshedze lushaka ulwo vha tikedze nga tsumbo nthihi.
/16/
MBUDZISO 3: MOFOLODZHI
Tshivenḓa u fana na dziṅwe nyambo tshi dzhiiwa sa luambo lwa u vhofhekanya na u
khethekanya. Kha vha bvisele khagala vhungoho ha muhumbulo uyo, vha tikedze muhumbulo
wavho nga u ṋea tsumbo dzi pfalaho. MBUDZISO 4: ḒIVHAFHUNGO
Ri vho zwi ḓivha uri fhungo ḽiṅwe na ḽiṅwe ḽo vhumbwa nga maipfi kana thinwaipfi dzo
fhambanaho sa dzina, ḽiiti, ḽiṱaluli, ḽiḓadzisi na dziṅwe. A vha fhenḓe vha bvisele khagala nḓivho
yavho ya thinwaipfi dza muambo dzo shumaho u vhumba fhungo ḽi tevhelaho:
Mutukana o raha bola tshena.
/5/
MBUDZISO 5: ḒIVHAIPFI
Kha vha vhale mafhungo a tevhelaho nga vhuronwane uri vha ḓo kona u fhindula mbudziso u
bva kha mafhungo ayo.
Ri tea u vha na vhathu vha re na vhuthu vhutshiloni. Kuthu kuṱukuṱuku ku si na mushumo ri
songo ku dzhenisa ṱhohoni. Munna wawe o mu limisa tsimu. A tshi amba uri mufumakadzi
wawe u dina nga u vha tshitekeshi.
(a) Mapharonimi ndi mini? (1)
(b) Kha vha topole maipfi mavhili ane a vha mapharonimi afho nṱha, vha dovhe vha
sumbedze vhubvo hao (2)
(c) U dzhenisa ṱhohoni zwi amba mini? (1)
(d) Tshitekesh ndi mini? (1)
/5/
MARAGAGUṰE [50X2 = 100]
Reviews
There are no reviews yet.